انواع افزایش سرمایه و نحوه محاسبه بهای حق تقدم
فایل ارایه صورت های مالی تلفیقی.xlsx
۱. مقدمه
افزایش سرمایه یکی از مهمترین ابزارهای تأمین مالی شرکتها در بازار سرمایه است که به موجب آن، شرکت منابع جدیدی جذب میکند یا ساختار حقوق صاحبان سهام خود را اصلاح مینماید. شناخت انواع افزایش سرمایه و آثار حسابداری آن برای سهامداران و سرمایهگذاران اهمیت زیادی دارد؛ چراکه تصمیم در مورد استفاده یا فروش حق تقدم ارتباط مستقیم با بازده سرمایهگذاری دارد.
۲. طبقهبندی افزایش سرمایه
۲.۱. افزایش سرمایه واقعی (Real Capital Increase)
به مواردی اطلاق میشود که موجب ورود منابع جدید به شرکت گردد:
- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران
- افزایش سرمایه از محل مطالبات حالشده سهامداران
ویژگی: باعث ورود نقدینگی یا تسویه بدهی شرکت میشود.
۲.۲. افزایش سرمایه غیرواقعی (Nominal Capital Increase)
به مواردی گفته میشود که صرفاً انتقالی در درون حقوق صاحبان سهام است و جریان نقدی جدیدی برای شرکت ایجاد نمیکند:
- افزایش سرمایه از محل سود انباشته
- افزایش سرمایه از محل اندوخته قانونی/اختیاری
- تجدید ارزیابی داراییها
ویژگی: صرفاً تغییر در ترکیب سرمایه و اندوختههاست.
۳. آثار حسابداری افزایش سرمایه
۳.۱. در شرکت سرمایهپذیر
- ثبت افزایش سرمایه واقعی:
- بانک / حسابهای دریافتنی سهامداران بدهکار
- سرمایه بستانکار
- ثبت افزایش سرمایه غیرواقعی (از محل سود انباشته یا تجدید ارزیابی):
- اندوخته یا سود انباشته بدهکار
- سرمایه بستانکار
۳.۲. در شرکت سرمایهگذار
زمانی که شرکت سرمایهگذار مالک بخشی از سهام شرکت سرمایهپذیر است، بسته به روش حسابداری سرمایهگذاری (بهای تمامشده یا ارزش ویژه)، ثبتها متفاوت خواهد بود:
- در روش بهای تمامشده: افزایش تعداد سهام بدون تغییر در مبلغ دفتری سرمایهگذاری (فقط سرشکن میشود).
- در روش ارزش ویژه: افزایش حقوق صاحبان سهام متناسب با سهم مالکیت در دفاتر سرمایهگذار شناسایی میگردد.
۴. حق تقدم و نحوه محاسبه بهای آن
۴.۱. تعریف حق تقدم
در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، سهامداران فعلی برای حفظ درصد مالکیت خود، حق تقدم خرید سهام جدید را دارند. این حق قابل معامله در بورس است و ارزش اقتصادی دارد.
۴.۲. فرمول محاسبه بهای تئوریک حق تقدم
پس از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، قیمت سهم و ارزش حق تقدم در فایل اکسل پیوست مقاله قرارداد شده است
۴.۳. مثال کاربردی
فرض کنید شرکتی با ۱۰۰ میلیون سهم و قیمت هر سهم ۱,۲۰۰ تومان تصمیم به افزایش سرمایه ۵۰٪ از محل آورده نقدی دارد:
- تعداد سهام جدید = ۵۰ میلیون سهم
- سرمایه پس از افزایش = ۱۵۰ میلیون سهم
محاسبات:
ارزش حق تقدم:
1200−1133=67تومان1200 - 1133 = 67 تومان1200−1133=67تومان
۵. سناریوهای استفاده از حق تقدم
الف) تبدیل حق تقدم به سهم
سهامدار وجه اسمی (۱۰۰۰ تومان به ازای هر سهم) را پرداخت میکند و پس از طی مراحل قانونی، حق تقدم به سهم عادی تبدیل میشود.
ثبت در دفاتر سهامدار:
سرمایهگذاری در سهام بدهکار
بانک بستانکار
ب) فروش حق تقدم در بازار
چنانچه سهامدار مایل به مشارکت نباشد، میتواند حق تقدم را در بازار بفروشد. در این حالت، بهای تمامشده سرمایهگذاری کاهش نمییابد، بلکه وجه نقد دریافتی به عنوان درآمد حاصل از سرمایهگذاری شناسایی میشود.
۶. نتیجهگیری
افزایش سرمایه، چه واقعی و چه غیرواقعی، بر ساختار مالی شرکت اثر مستقیم دارد. برای سهامداران، تصمیم بین استفاده یا فروش حق تقدم یک انتخاب استراتژیک است که باید با توجه به ارزش ذاتی سهم، بازده مورد انتظار و نیاز نقدینگی شخصی اتخاذ گردد.
