انواع افزایش سرمایه از دید تاثیر بر حقوق مالکانه شرکت
افزایش سرمایه واقعی
در این نوع افزایش سرمایه قبل و بعد از افزایش سرمایه جمع حقوق مالکانه شرکت تغییرمی کند ، افزایش سرمایه از محل نقد ،مطالبات حال شد سهامداران از این نوع می باشند .
شرح | قبل از افزایش سرمایه | بعد از افزایش سرمایه |
سرمایه | 1000 | 2000 |
اندوخته قانونی | 100 | 100 |
سود انباشته | 2000 | 2000 |
جمع | 3100 | 4100 |
افزایش سرمایه غیر واقعی
در این نوع افزایش سرمایه قبل و بعد از افزایش سرمایه جمع حقوق مالکانه تغییری ندارند و عملا فقط جابه جایی بین اقلام حقوق مالکانه صورت می پذیرد،افزایش سرمایه از محل سود انباشته( سود سهمی) مازاد تجدید ارزیابی از این نوع می باشند.
شرح | قبل از افزایش سرمایه | بعد از افزایش سرمایه |
سرمایه | 1,000 | 2,000 |
اندوخته قانونی | 100 | 100 |
سود انباشته | 2,000 | 1,000 |
جمع | 3,100 | 3,100 |
در جدول فوق فرض شده است افزایش سرمایه از محل سود انباشته می باشد
معیار های ارزیابی توجیه پذیری افزایش سرمایه
لزوم تهیه گزارش توجیهی افزایش سرمایه برای شرکت های سهامی
طبق تبصره ۲ ماده ۱۶۱ اصلاحیه قانون تجارت به موضوع افزایش سرمایه شرکتهای سهامی میپردازد. این تبصره به طور خاص بر لزوم ارائه گزارش توجیهی توسط هیئت مدیره و اظهار نظر بازرسان در خصوص این افزایش سرمایه تأکید دارد. به عبارت دیگر، این تبصره بیان میکند که هیئت مدیره موظف است گزارشی را مبنی بر ضرورت افزایش سرمایه و همچنین گزارشی در خصوص وضعیت کلی شرکت از ابتدای سال مالی تهیه و به مجمع عمومی فوقالعاده ارائه دهد. همچنین، بازرس یا بازرسان شرکت نیز باید در مورد این افزایش سرمایه اظهار نظر کنند. بنابراین، تبصره ۲ ماده ۱۶۱ اصلاحیه قانون تجارت، دو رکن اصلی را در فرایند افزایش سرمایه شرکتهای سهامی مشخص میکند:
- گزارش توجیهی هیئت مدیره: هیئت مدیره باید دلایل و توجیهات خود را برای افزایش سرمایه به مجمع عمومی فوقالعاده ارائه دهد. این گزارش باید شامل توجیه لزوم افزایش سرمایه و نیز گزارشی از وضعیت شرکت از ابتدای سال مالی باشد.
- اظهار نظر بازرسان: بازرس یا بازرسان شرکت باید در خصوص گزارش هیئت مدیره و ضرورت افزایش سرمایه نظر خود را اعلام کنند. تصمیمگیری نهایی در مورد افزایش سرمایه بر عهده مجمع عمومی فوقالعاده است. این مجمع پس از بررسی گزارشهای هیئت مدیره و بازرسان، در مورد افزایش سرمایه تصمیمگیری میکند. بنابراین، این تبصره نشاندهنده اهمیت شفافیت و نظارت در فرایند افزایش سرمایه است و اطمینان میدهد که این تصمیم با آگاهی و بررسی دقیق صورت میگیرد
شاخص های ارزیابی گزارش توجیهی افزایش سرمایه
بعد از بحث در ارتباط با لزوم تهیه گزارش توجیهی افزایش سرمایه به این موضوع می پردازیم که برای بررسی این گزارش از چه معیار ها و شاخص هایی استفاده کنیم .
طبق دستورالعمل های موجود وهمچنین فرم های موجود در سایت سازمان بورس و کدال اهم معیار های مورد استفاده در راستای این امر به شرح زیر می باشند :
دوره بازگشت سرمایه ساده (Payback Period)
تعریف تخصصی و کاربردی:
دوره بازگشت سرمایه مدتزمانی است که طول میکشد تا سرمایه اولیهای که برای اجرای یک طرح صرف شده، از محل جریانهای نقدی حاصل از همان طرح بازیافت شود. این شاخص با نادیدهگرفتن ارزش زمانی پول، صرفاً به بازیابی سریعتر سرمایه اولیه توجه دارد و اغلب برای سنجش ریسک نقدینگی یا ارزیابی پروژه در شرایط عدم قطعیت استفاده میشود.
مثال کاربردی:
اگر طرحی با سرمایهگذاری اولیه 10 میلیارد ریال، سالانه 2.5 میلیارد ریال جریان نقدی ایجاد کند، دوره بازگشت سرمایه آن برابر 4 سال خواهد بود
دوره بازگشت سرمایه تنزیلشده (Discounted Payback Period)
تعریف تخصصی و کاربردی:
دوره بازگشت سرمایه تنزیلشده مدتزمانی است که طول میکشد تا ارزش فعلی تجمعی جریانهای نقدی آتی یک طرح، با سرمایهگذاری اولیه برابر شود. برخلاف دوره بازگشت ساده، در این روش جریانهای نقدی با استفاده از نرخ تنزیل به ارزش فعلی تبدیل میشوند و لذا ارزش زمانی پول در آن لحاظ شده است. این شاخص برای تحلیل پروژههایی با ریسک زمانی بالا مناسبتر است.
مثال کاربردی:
اگر نرخ تنزیل 20٪ باشد، جریانهای نقدی سالانه 2.5 میلیارد ریال ارزش فعلی کمتری خواهند داشت و دوره بازگشت تنزیلشده معمولاً طولانیتر از دوره بازگشت ساده خواهد بود.
خالص ارزش فعلی (NPV: Net Present Value)
تعریف تخصصی و کاربردی:
خالص ارزش فعلی برابر است با تفاوت میان ارزش فعلی جریانهای نقدی ورودی یک پروژه و سرمایهگذاری اولیه مورد نیاز برای اجرای آن. این شاخص معیار اصلی برای تشخیص ارزشافزایی اقتصادی طرح است. اگر NPV مثبت باشد، به این معناست که اجرای پروژه بیش از هزینه سرمایهگذاری اولیه برای ذینفعان ارزش ایجاد میکند.
مثال کاربردی:
اگر NPV یک پروژه با نرخ تنزیل 18٪ برابر 350 میلیارد ریال باشد، نشان میدهد اجرای آن طرح به اندازه همین مبلغ برای سهامداران سودآوری اقتصادی دارد.
نرخ بازده داخلی (IRR: Internal Rate of Return)
تعریف تخصصی و کاربردی:
نرخ بازده داخلی نرخی است که در آن، ارزش فعلی جریانهای نقدی آتی یک پروژه دقیقاً برابر با سرمایهگذاری اولیه آن میشود؛ یا بهعبارتدیگر، نرخ تنزیلی که خالص ارزش فعلی (NPV) پروژه را صفر میکند. IRR نشاندهنده نرخ بازده سالانه مورد انتظار پروژه است و برای مقایسه بین پروژهها با اندازههای مختلف سرمایهگذاری کاربرد زیادی دارد.
مثال کاربردی:
اگر IRR یک طرح برابر 24٪ باشد، یعنی این طرح در صورت اجرا، سالانه بازدهی معادل 24٪ نسبت به سرمایهگذاری اولیه ایجاد خواهد کرد.
شاخص | تعریف | مزایا | معایب | واحد/خروجی |
دوره بازگشت سرمایه | مدتزمان لازم برای بازگشت سرمایه اولیه از محل جریان نقدی بدون لحاظ ارزش زمانی پول | ساده و قابل فهم؛ مناسب برای ارزیابی ریسک نقدینگی | نادیده گرفتن ارزش زمانی پول؛ بدون توجه به جریانهای بعد از بازگشت | سال |
دوره بازگشت سرمایه تنزیلشده | مدتزمان لازم برای بازگشت سرمایه اولیه از محل جریان نقدی با لحاظ نرخ تنزیل | لحاظ ارزش زمانی پول؛ دقیقتر از روش ساده | پیچیدگی محاسبات؛ گاهی نتیجه مشخصی ندارد | سال |
نرخ بازده داخلی (IRR) | نرخی که NPV را صفر میکند و بیانگر بازده سالانه پروژه است | قابل استفاده برای مقایسه پروژهها؛ مستقل از نرخ تنزیل | در پروژههای چندنرخی ممکن است گمراهکننده باشد | درصد (%) |
خالص ارزش فعلی (NPV) | تفاضل بین ارزش فعلی جریانهای نقدی و سرمایهگذاری اولیه | دقیقترین شاخص در سنجش ارزشافزایی اقتصادی | وابسته به نرخ تنزیل؛ نیازمند برآورد دقیق جریانها | مقدار پولی (ریال/دلار) |
