راهنمای تهیه کاربرگ ۶۰۲۰ (طبقهبندی اصلاحات و صورتهای مالی) با روش دستی، Pivot و SUMIF
مشاهده ویدیوی آموزشی در آپارات
مقدمه؛
کاربرگ ۶۰۲۰ دقیقا چیست و چرا اینقدر مهم است؟
در پرونده حسابرسی سازمان حسابرسی ایران، برای هر نوع کاربرگ یک کد مرجع (عطف) تعریف شده است.
کاربرگ ۶۰۲۰ در این نظام طبقهبندی، به عنوان کاربرگ «طبقهبندی اصلاحات و صورتهای مالی» شناخته میشود.
به همین دلیل در اکثر شرکتها و موسسات حسابرسی، این جدول با نام کاربرگ ۶۰۲۰ مشهور شده است.
کاربرگ ۶۰۲۰ در واقع نقش نقشه راه بین «تراز آزمایشی دفاتر» و «صورتهای مالی نهایی» را ایفا میکند.
این کاربرگ مشخص میکند:
هر عدد در دفاتر، در نهایت در کدام یادداشت یا سرفصل صورتهای مالی ارائه شده است — و بالعکس، هر عدد در صورتهای مالی، از کدام ردیف تراز استخراج شده است.
کاربرگ ۶۰۲۰ به چه کار حسابداران و حسابرسان میآید؟
| کاربرد | برای حسابداران | برای حسابرسان |
|---|---|---|
| تهیه صورتهای مالی بدون خطا | جلوگیری از طبقهبندی اشتباه حسابها | اطمینان از ارائه صحیح اقلام طبق صورتهای مالی نمونه |
| پاسخ سریع به ممیز مالیاتی یا مدیرعامل | امکان ردیابی سریع هر عدد در صورت مالی | مستندسازی حرفهای مطابق ISA 230 و دستورالعمل سازمان حسابرسی |
| کنترل قبل از ارسال به حسابرس | چکلیست افشا و طبقهبندی | بررسی منطق ارائه و کشف مغایرت |
ساختار پیشنهادی کاربرگ ۶۰۲۰
در سادهترین و در عینحال حرفهایترین مدل، ستونهای زیر پیشنهاد میشود:
| کد حساب | نام حساب | مانده بدهکار | مانده بستانکار | نوع حساب (دائم / موقت) | تعدیلات | مانده نهایی | طبقهبندی در صورت مالی | شماره یادداشت توضیحی |
این جدول باید به شکلی طراحی شود که با یک نگاه بتوان تشخیص داد:
کدام حسابها در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) قرار میگیرند؟
کدام حسابها سود و زیانی (موقت) هستند و به صورت سود و زیان منتقل میشوند؟
هر مانده پس از تعدیلات نهایی در کدام یادداشت توضیحی افشا خواهد شد؟
روشهای تهیه کاربرگ ۶۰۲۰
۱. روش دستی (سنتی)
استفاده از Excel یا Word بدون فرمول
ثبت دستی ماندهها و یادداشتهای مرتبط
مزیت: قابل فهم برای افراد غیرآشنا با Excel
عیب: مستعد خطای تایپی و بسیار زمانبر
۲. تهیه با Pivot Table (پیشنهاد برای حسابرسیهای حجیم)
سناریوی اجرا:
ورودی: جدول خام شامل کد حساب، شرح، مانده، نوع حساب و طبقهبندی اولیه
با یک Pivot ساده میتوان حسابها را بر اساس طبقهبندی صورت مالی یا شماره یادداشت گروهبندی کرد
مزیت Pivot:
اگر ماندهها تغییر کند، فقط Refresh میکنیم و کل کاربرگ بهروزرسانی میشود
۳. تهیه با فرمول SUMIF یا SUMIFS (پیشنهاد برای کاربرگهای رسمی ماندگار)
مثلاً اگر بخواهیم مجموع مانده حسابهایی که در یادداشت «داراییهای ثابت مشهود» قرار میگیرند را محاسبه کنیم:
=SUMIFS(مانده_نهایی، طبقهبندی، "داراییهای ثابت مشهود")
یا برای ماندههای سود و زیانی:
=SUMIFS(مانده_نهایی، نوع_حساب، "موقت")
مزیت SUMIF:
خروجی محاسباتی و قابل انتقال مستقیم به شیت «صورت مالی» یا «یادداشتها»
مقایسه سه روش تهیه کاربرگ ۶۰۲۰
| روش تهیه | سرعت اجرا | احتمال خطا | امکان بهروزرسانی | مناسب برای حجم داده زیاد |
|---|---|---|---|---|
| دستی | کم | زیاد | کم | خیر |
| Pivot | متوسط تا زیاد | کمتر | متوسط | بله |
| SUMIF(S) | زیاد | بسیار کم | زیاد | بله |
جمعبندی MMB – پیشنهاد حرفهای
اگر یک شرکت کوچک با چند حساب محدود هستید، روش دستی کافی است.
اگر حسابرس هستید یا حجم حسابها بالاست، Pivot را انتخاب کنید.
اما اگر میخواهید یک کاربرگ ۶۰۲۰ رسمی و قابل استناد برای سالهای بعد داشته باشید، نسخه نهایی باید با SUMIF و فرمولهای کنترلی بسته شود.
کاربرگ ۶۰۲۰ فقط یک جدول نیست؛ نقشه شفافیت و پاسخگویی شما در برابر مدیرعامل، حسابرس و ممیز مالیاتی است.
