صورت جریانهای نقد طبق استاندارد حسابداری شماره ۲ ایران (تجدیدنظر ۱۳۹۸)
۱. جایگاه صورت جریانهای نقد در بین صورتهای مالی
طبق استاندارد حسابداری شماره ۱ ایران، صورتهای مالی اساسی عبارتاند از:
صورت وضعیت مالی
صورت سود و زیان
صورت سود و زیان جامع
صورت تغییرات در حقوق مالکانه
صورت جریانهای نقد
چهار صورت اول، اطلاعات مبتنی بر مبنای تعهدی ارائه میدهند؛ یعنی رویدادهای مالی حتی اگر هنوز نقدی مبادله نشده باشد، ثبت میشوند. اما صورت جریانهای نقد تنها صورتی است که بر مبنای نقدی تهیه میشود و نشان میدهد پول واقعی در طی دوره از کجا آمده و به کجا رفته است.
۲. تعریف نقد و معادل نقد
طبق بندهای استاندارد حسابداری شماره ۲ (تجدیدنظر ۱۳۹۸):
«نقد عبارت است از وجوه نقد در صندوق و موجودی نزد بانک.»
«معادل نقد، سرمایهگذاریهای کوتاهمدتی است که بهسرعت قابل تبدیل به مبلغ مشخصی وجه نقد بوده و ریسک تغییر ارزش آنها ناچیز باشد.»
بنابراین، مبنای این صورت مالی صرفاً وجه نقد واقعی و در دسترس است؛ نه مطالبات، نه پیشدریافتها و نه سود دفتری.
۳. هدف اصلی صورت جریانهای نقد چیست؟
صورت جریانهای نقد در واقع داستان یکصفحهای گردش نقد شرکت در طول دوره مالی است.
به زبان ساده به ما میگوید:
«نقد ابتدای دوره از چه محلهایی وارد یا خارج شده و چگونه به نقد پایان دوره تبدیل شده است؟»
این محلها دقیقاً در سه طبقه زیر ارائه میشوند.
۴. طبقهبندی جریانهای نقدی طبق استاندارد ۲ (۱۳۹۸)
جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی
«فعالیتهای عملیاتی، فعالیتهای اصلی ایجادکننده درآمد واحد تجاری و سایر فعالیتهایی است که جزء فعالیتهای سرمایهگذاری یا تأمین مالی نیست.»
مثل:
دریافت نقدی از مشتریان
پرداخت بابت خرید مواد اولیه، حقوق و دستمزد و مالیات
این بخش نشان میدهد عملیات اصلی شرکت واقعاً پولساز است یا فقط سود دفتری ایجاد میکند.
جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایهگذاری
«فعالیتهای سرمایهگذاری، شامل تحصیل و واگذاری داراییهای بلندمدت و سایر سرمایهگذاریهایی است که در معادل نقد طبقهبندی نمیشوند.»
مثل:
خرید یا فروش تجهیزات و ماشینآلات
خرید یا فروش سرمایهگذاریهای بلندمدت
این بخش نشان میدهد شرکت در حال توسعه است یا در حال خروج از سرمایهگذاری.
جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی
«فعالیتهای تأمین مالی، فعالیتهایی است که موجب تغییر در اندازه و ترکیب حقوق صاحبان سرمایه و تسهیلات مالی واحد تجاری میشود.»
مثل:
دریافت وام یا بازپرداخت آن
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یا پرداخت سود سهام
این بخش نشان میدهد شرکت متکی به منابع داخلی است یا محتاج تأمین مالی بیرونی.
۵. نقش صورت جریانهای نقد در سنجش «کیفیت سود»
از آنجا که صورت سود و زیان بر مبنای تعهدی تهیه میشود، ممکن است شرکت سود خالص بالایی گزارش کند ولی هنوز پولی از مشتریان دریافت نکرده باشد.
بنابراین:
| وضعیت | تفسیر |
|---|---|
| سود خالص مثبت + جریان نقدی عملیاتی منفی | سود کمکیفیت یا کاغذی |
| سود خالص متوسط + جریان نقدی عملیاتی قوی | سود واقعی و پایدار |
به همین دلیل بانکها و تحلیلگران حرفهای، قبل از بررسی سود خالص، به جریان نقدی عملیاتی نگاه میکنند.
۶. جمعبندی مدیریتی
صورت جریانهای نقد فقط یک جدول نیست؛ شاخص سلامت نقدینگی شرکت است.
اگر یک مدیر، حسابدار، تحلیلگر یا سرمایهگذار فقط فرصت بررسی یک صورت مالی را داشته باشد،
صورت جریانهای نقد بهترین معیار برای سنجش توان واقعی شرکت در ایجاد وجه نقد، بازپرداخت تعهدات و تقسیم سود است.
